یکی از رسم های سنتی و قدیمی ایرانی ها قربانی کردن است که بدون خرید گوسفند زندهامکان پذیر نیست!
همیشه افرادی را می بینیم که سر خیابان ها یک تکه پلاک کارت دستشان گرفته که روی آن گوسفند زنده نوشته شده است.
خوب حالا سوال این جاست که برای خرید گوسفند زنده که گوشت خوب و تازه داشته باشد، تغذیه ای مناسبی به او داده باشند، و وزن آن را زیادتر از آن چه هست به ما نفروشند واقعا باید به کجا مراجعه کنیم؟ دامداری ها، قصابی ها یا …؟
قبل از هر چیز برای خرید گوسفند زنده سلامت با گوشت تازه و لذیذ شناخت گوسفند سالم از مریض بسیار مهم و حیاتی است.
وقتی به محل فروش گوسفندان زنده می روید، اولین نکته ای که به آن باید توجه داشته باشید، بهداشت آن منطقه است؛ روشن است که بهداشت و پاکیزگی محیط زندگی این دام می تواند در سلامتی آن تاثیر به سزایی بگذارد.
مرحله دوم بررسی ویژگی های ظاهری دام است؛ بررسی دقیق ویژگی های ظاهری گوسفند، می تواند تا حد زیادی به خرید خوب شما کمک کند.
خب، کاری که باید انجام دهید این است که ابتدا ببینید آیا بیماری خاصی در بدن آن به چشم می خورد یا خیر؟
اگر گوسفند زنده حالاتی شبیه حالت های سرماخوردگی مثل داشتن آبریزش های زیاد از بینی، داشتن عفونت، اشک چشم، اسهال و دل درد، ضعف بدنی و بی حالی، تحرک کم، سقط و از دست دادن بچه و.. داشته باشد این دام دچاری مریضی شده و بهتر است که از خرید آن اجتناب کنید.
گوسفند زنده سلامت، پر انرژی و پر جنب و جوش است؛ به راحتی بدون هیچ ضعف جسمی از این سو به آن سو می پرد و می دود که این مورد نشان از سلامت جسمانی گوسفند است و شما با یک نگاه گذرا می توانید پی به این موضوع ببرید.
یکی از نکات مهمی که باید یک قصاب و یا بک دامدار به آن توجه کند، این است که دقیقا خواسته های مشتری را متوجه شده و همان گوشت و گوسفند زنده ای که می خواهند را به آن ها بفروشد، بسیارند کسانی که به دنبال بهترین گوسفند با مناسب ترین قیمت می باشند.
انواع گوسفند زنده در ایران پرورش داده می شود که هر کدام مناسب عده ای خاص می باشد و با توجه به نیاز خود اقدام به خرید این دام می کنند.
برای مثال نیاز یک شخص روستایی که یک گوسفند شیرده میخواهد تا از شیر آن ماست و کره مورد نیاز خود را درست کند، با نیاز کسی که نوعی از گوسفند زنده را می خواهد که گوشتی باشد و گوشت فراوانی برای غذا به او بدهد، فرق بسیار دارد.
دامدار باید اطلاعات مناسبی از انواع گوسفند زنده و حتی از بز به مشتری بدهد که او بتواند با دید باز خرید خود را انجام بدهد.
فرض کنید، شخصی برای نذر خود قصد خرید گوسفند زنده کرده است، خوب مسلم است که او به دنبال گوشت خوشمزه و لذیذی است که نذری او را خوش طعم کند، علاوه بر آن گوشتی باشد که زمان پخت نسبتا سریعی هم داشته باشد.
اگر به این فرد گوشت بز فروخته شود، کار این فرد با مشکل مواجه می شود؛ زیرا زمان پخت گوشت بز از گوشت گوسفند طولانی تر است و بعد از پخت نیز سفتی خاص خود را در غذا دارد.
بهترین نوع گوسفند زنده برای این فرد، بره یا گوسفند زنده سالم و جوانی است که گوشت خوب و لذیذ با زمان پخت کم داشته باشد.
نکته بعدی میزان گوشتی است که افراد می توانند از خرید یک دام زنده به دست بیاورند.
با توجه به این که دارای پوست، کله و پاچه و… است، ممکن است عده ای بر این باور باشند که خرید گوشت کیلویی برایشان به صرفه تر است.
اما خب نباید فراموش کرد که گوسفنده زنده ای که قصاب برای شما همان لحظه سر می برد و گوشتش را به شما تحویل می دهد، گوشت تازه ای دارد و شما دیگر نگران ماندگی آن گوشت نیستید.
علاوه بر این، با بررسی میزان گوشت گوسفند و استخوان های آن می توانید هنگام خرید مقدار گوشت گوسفند به دست آمده را حدس بزنید.
یک مورد دیگر که فروشندگان گوسفند زنده را از هم متمایز می کند، نوع وزن کردن گوسفند است.
برخی از فروشندگان گوسفند زنده، قبل از این که گوسفند را وزن کنند، به گوسفند پلاستیک و یا کاغذ خورانیده تا اصطلاحا باد کند و وزن بیشتری را ترازو نشان دهد؛ و یا این که قبل از تخلیه روده و مثانه حیوان، آن را وزن می کنند.
از طرف دیگر، برخی دامدار ها و قصاب ها برای جلب اعتماد مشتری و کسب روزی حلال،گوسفند زنده را ابتدا آب داده تا بتواند مثانه خود را تخلیه کند و سپس آن را وزن می کنند.
فرستادن قصاب به منازل یکی دیگر از خدماتی است که فروشندگان دام زنده در تهران و سایر شهر ها انجام می دهند؛ قصاب حرفه ای که بتواند در زمان کم و با سرعت بالا، پوست گوسفند را جدا و آن را خرد و آماده پخت کند، می تواند تا حد زیادی در جلب رضایت مشتری موثر باشد.
از همه این ها که بگذریم، قیمت گوسفند زنده یکی از کلیدی ترین عواملی است که سبب فروش بالا و یا کم فروشندگان دام زنده می شود.
گوسفند زنده نیز، از گرانی های اخیر بی بهره نبوده و نسبت به سال های قبل افزایش قیمتی که چشم گیر باشد، داشته است.
اما به طور کلی عواملی مثل تغذیه دام، هزینه واکسن و دارو های گوسفند، نگهداری و تمیزی آن ها در قیمت آن تاثیر می گذارد.
البته، قیمت دام زنده به ویژه گوسفند در همه استان ها و همه شهر ها یکسان نیست.
با توجه به این که یک شهری مثل گلپایگان به طور عمده پرورش گوسفند در آن رونق بسیار دارد و در یک شهری به دلیل شرایط آب و هوایی نمی تواند به این کار بپردازند، قیمت گوسفند زنده نیز در این شهرها یکسان نیست.
از همه این ها که بگذریم، قیمت گوسفندی که علوفه بسیار خوبی خورده، یا اصلا به دل طبیعت و کوه رفته و از مراتع طبیعی تغذیه کرده، مسلما با گوسفندی که از کاغذ و روزنامه و مواد مضر تغذیه شده فرق چشم گیری دارد.
این روزها گوسفند زنده یکی از دام هایی به شمار می رود که خرید و فروش آن از دیگر انواع دام ها سبقت گرفته است. گوسفند را اگر بخواهیم با دیگر دام ها مقایسه کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که دلایل زیادی باعث شده اند که این نوع دام بیش ترین تعداد معامله را به خود اختصاص داده باشد. اولین دلیل این امر آن است که گوسفند زنده جثه متوسطی دارد به عنوان مثال، عده ای هستند که به جای خریدن گوشت، می خواهند خودشان یک دام زندهبخرند و ذبح کنند. این کار علاوه بر این که گوشت مورد نیاز آن ها را تامین خواهد کرد، باعث می شود که آن ها از سایر محصولات دام نیز استفاده کنند. به عنوان مثال کسی که گوسفند ذبح می کند، علاوه بر این که گوشت مورد نیاز خود را تامین کرده است، محصولاتی مانند کله و پاچه ، پوست، جگر، قلوه، دل، سیرابی و غیره را نیز به دست خواهد آورد. گوسفند با داشتن جثه ای متوسط نسبت به دام های بزرگ تر مانند گاو و گوساله ذبح آسان تری دارد و همچنین با نیاز خانواده ها مطابقت بیش تری دارد، به خاطر این که مقدار گوشتی که از کشتن گاو یا گوساله به دست می آید خیلی بیش تر از نیاز خانواده ها است.
برخی از نژاد های گوسفند در ایران
گوسفند شال
این گوسفند ذاتا بومی منطقه بوئین زهرا در استان قزوین می باشد. این گوسفند یکی از بهترین نژاد ها در میان گوسفندان سنگین وزن ایران و حتی دنیا می باشد. این گوسفند به سرعت رشد می کند و میزان زیادی هم شیردهی دارد. این گوسفند برای قربانی کردن بسیار مناسب می باشد. همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که یک قوچ شال در مدت زمان یک سال، حدود 3 کیلوگرم و یک میش شال در مدت یک سال حدود یک کیلوگرم پشم تولید می کند.
گوسفند نژاد قره گل
گوسفندان نژاد قره گل دارای پوستی نرم و لطیف می باشند. پشم های این نوع از گوسفندان مجعد و ظریف می باشد و با توجه به نرمی خاصی که دارد برای تولید کردن محصولاتی مانند پالتو و کلاه بسیار مناسب است. این گوسفند از بهترین گوسفند های نژاد پوستی در ایران می باشد که دست و پای کشیده دارد که باریک و ظریف نیز هستند. پشم های این گوسفند رنگ خاصی دارد و به صورت تارهای نازک و بلند و کم پشت روی بدن این نوع گوسفند می روید. برای کسانی که می خواهند از پوست این گوسفند استفاده کنند بهتر است که از بره های جوان تر که پوست مرغوب تری دارند خریداری کنند.
گوسفند نژاد قزل
گوسفند نژاد قزل از بهترین نوع گوسفندان شیری در ایران محسوب می شود. این نوع ازگوسفند زنده تولید شیر بسیار بیش تری نسبت به سایر نژادها دارد و معمولا دارای لگنی بزرگ و پهن و بدنی ظریف می باشد. در این گوسفند، شکل پستان ها به صورت قرینه می باشد و از شکل پستان آن ها می شود فهمید که بسیار پر شیر هستند. این گوسفند مهم ترین نوع در میان گوسفندان نژاد شیری در ایران است.
گوسفند نژاد ماکویی و بلوچی
گوسفندان نژاد ماکویی و بلوچی در میان گوسفندان پشمی، بهترین محسوب می شوند. این گوسفندان کمک بسیار زیادی به صادرات پشم ایران داشته اند. شاید برای شما دانستن این نکته بسیار جالب توجه باشد که بیش ترین صادرات بعد از نفت مربوط به پشم خام می باشد که گوسفندان نژاد ماکویی و بلوچی سهم زیادی در این صادرات دارند. این گوسفند ها دارای بدنی کشیده هستند و نسبت به نژاد گوشتی باریک تر هستند. پشم این گوسفندان به شکل بسیار فشرده در تمام قسمت های بدن آن ها قابل رویت می باشد.
در پایان باید توجه داشته باشید که برای خرید گوسفند زنده باید نیاز خودتان را بشناسید و بر اساس آن تصمیم به خرید کنید. به عنوان مثال اگر به شیر زیادی احتیاج دارید گوسفند قزل و اگر پشم زیادی نیاز دارید گوسفند بلوچی و ماکویی مناسب حال شما می باشند.
صادرات گوسفند زنده
خوشبختانه کشور ما یکی از کشور هایی است که مرتع های حاصلخیز زیادی دارد و همین امر سبب شده است تا در پرورش انواع دام از جمله گوسفند زنده، جایگاه خوبی داشته باشد. ایران علاوه بر این که قادر است نیازهای داخلی در زمینه ی دام را برطرف کند، صادرات انواع گوسفند زنده را نیز انجام می دهد. صادرات دام به کشور های خارجی، یک تجارت خوب است که باعث می شود ارز زیادی وارد کشور شود و محرکی باشد برای اقتصاد کشور. به دلیل این که با ارزی که از طریق صادرات دام به داخل کشور وارد می شود، می توان کارهای زیادی انجام داد. به عنوان مثال ایجاد اشتغال یکی از کارهایی است که نیازمند داشتن منابع مالی مناسب است و صادرات دام می تواند تا حدی به این نیاز پاسخ بدهد. البته ناگفته نماند که صادر کردنگوسفند زنده مشکلاتی هم دارد. گرفتن مجوز برای این کار، خیلی کار آسانی نیست. همچنین برای صادر کردن گوسفند زنده، باید آن ها را قرنطینه کرد، یعنی گوسفندهای صادراتی باید مدت زمان دو هفته برای شناسایی دام های ضعیف تر در قرنطینه باشند که این کار هزینه می برد. جابه جا کردن دام ها نیز یکی از مشکلاتی است که موقع صادرات دام می تواند به وجود بیاید. در مدت جابه جایی نیز دام ها به غذا نیاز دارند که باز هم در این جا هزینه ی زیادی برای صادر کننده ممکن است داشته باشد. همچنین باید این نکته را هم عرض کنیم که بیمه ی خاصی وجود ندارد که دام ها را در حین جابه جایی برای صادر کردن، تحت پوشش خود قرار دهد و ریسک این کار بر عهده ی شخص صادر کننده خواهد بود. اگر دولت سعی کند که در این مورد چاره ای بیندیشد و با رایزنی کردن با برخی از بیمه ها، امکان بیمه شدن دام های صادراتی را فراهم کند، صادرات دام قطعا گسترش بیش تری پیدا می کند.
بسیار خب خرید و فروش گوسفند زنده را تا سطح صادرات هم بررسی کردیم. اما در پایان لازم است توضیحاتی را برای کسانی که می خواهند یک گوسفند زنده برای قربانی کردن و یا برای تامین گوشت مورد نیاز خانواده و بستگانشان، خریداری کنند بدهیم. خیلی از مردم زمانی کهگوسفند زنده را می خرند، به یکباره یادشان میفتد که کار ذبح دام را بلد نیستند. کسی که می خواهد دام را ذبح کند باید تجربه و مهارت این کار را داشته باشد و کار آسانی هم نیست. عده ی قلیلی از مردم هستند که توانایی و تجربه ی این کار را دارند. پس بهتر است قبل از این که می خواهید گوسفند زنده یا هر دام دیگری را خریداری کنید، یک نفر که توانایی این کار را دارد در مد نظرتان داشته باشید. البته اگر شما چنین شخصی را در میان نزدیکان خود سراغ ندارید، جای نگرانی برای شما نیست، چون که خیلی از مراکز فروش دام زنده، قصاب هایی هم دارند که اگر دام را از آن ها خریداری کرده باشید، آن ها قصاب های ماهر و باتجربه ی خود را برای قربانی کردن دام به محل مورد نظر شما می فرستند تا آن ها دام شما را ذبح کنند و بدون هیچ نگرانی تحویل شما بدهند.
